صبح که بیدار می‌شوی، قبل از اینکه حتی یک لیوان آب بخوری، سراغ گوشی می‌روی. اسکرول بی‌پایان اینستاگرام، پیام‌های تلگرام، یا استوری‌های دوستان... روزی که قرار بود پرانرژی شروع شود، به‌جای تجربه واقعی، در دنیای مجازی غرق می‌شود.
واقعیت این است که اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی فقط یک سرگرمی ساده نیست؛ بلکه می‌تواند نشانه‌ای از فرار از زندگی واقعی باشد. خیلی‌ها به‌جای مواجهه با چالش‌های روزمره، احساسات سرکوب‌شده یا روابطی که نیاز به توجه دارند، پناه می‌برند به صفحه‌ی کوچک موبایل.
اما آیا واقعاً این اعتیاد خطرناک است؟ چه تأثیری روی سلامت روان و روابط دارد؟ و چطور می‌توانیم دوباره تعادل را پیدا کنیم؟ در این مقاله به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم.
اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی نوعی وابستگی رفتاری است که در آن فرد به‌طور افراطی زمان خود را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذراند، به‌گونه‌ای که فعالیت‌های روزمره، شغل، تحصیل و روابطش تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد.
نشانه‌های این اعتیاد عبارت‌اند از:
چک کردن مداوم گوشی حتی بدون دلیل.
اضطراب شدید در صورت نداشتن اینترنت یا گوشی.
ترجیح ارتباط مجازی به رابطه‌های واقعی.
کاهش تمرکز و عملکرد در کار یا تحصیل.
دریافت سریع پاداش (دوپامین)
هر لایک، کامنت یا پیام جدید باعث ترشح دوپامین در مغز می‌شود؛ همان ماده‌ای که در اعتیادهای دیگر هم نقش دارد.
فرار از واقعیت‌های تلخ
بسیاری از افراد وقتی نمی‌توانند با مشکلات واقعی کنار بیایند، به شبکه‌های اجتماعی پناه می‌برند.
ترس از جا ماندن (FOMO)
نگرانی از اینکه چیزی را از دست بدهیم، ما را مجبور می‌کند مدام آنلاین باشیم.
کمبود ارتباطات واقعی
وقتی روابط حضوری کمرنگ می‌شوند، افراد خلأ خود را با ارتباطات مجازی پر می‌کنند.
استرس، اضطراب، افسردگی و کاهش عزت‌نفس از شایع‌ترین پیامدهای آن هستند.
وقتی گوشی همیشه در دست است، کیفیت رابطه با همسر، فرزندان و دوستان کاهش می‌یابد.
مطالعات نشان داده‌اند که استفاده افراطی از شبکه‌های اجتماعی توانایی تمرکز را به‌شدت کاهش می‌دهد.
زندگی‌های پرزرق‌وبرق دیگران در فضای مجازی باعث می‌شود احساس ناکافی بودن داشته باشیم.
در بسیاری از موارد، پاسخ بله است. افراد برای فرار از:
تنهایی
مشکلات مالی یا شغلی
روابط پرتنش
یا حتی نارضایتی از خودشان
به شبکه‌های اجتماعی پناه می‌برند. این دنیا به ظاهر آرامش‌بخش است، اما در واقع باعث می‌شود مشکلات اصلی ریشه‌دارتر شوند.
خودآگاهی
اولین قدم این است که اعتراف کنیم دچار وابستگی شده‌ایم.
تعیین محدودیت زمانی
می‌توان از اپلیکیشن‌های مدیریت زمان یا تنظیم تایمر استفاده کرد.
جایگزین کردن فعالیت‌های واقعی
ورزش، مطالعه، پیاده‌روی یا وقت‌گذرانی با دوستان واقعی.
دیجیتال دیتاکس (Digital Detox)
برای چند ساعت یا حتی یک روز کامل گوشی را کنار بگذارید.
مشاوره تخصصی
وقتی اعتیاد شدید باشد و بر سلامت روان اثر بگذارد، کمک گرفتن از یک مشاور ضروری است.
اگر احساس می‌کنید استفاده از شبکه‌های اجتماعی از کنترل خارج شده و زندگی واقعی‌تان را مختل کرده، وقت آن رسیده که کمک بگیرید.
مرکز روانشناسی و مشاوره خانواده مهرآفرین با حضور مشاوران متخصص در زمینه اعتیادهای رفتاری و اختلالات روانی، آماده است تا همراه شما باشد.
جلسات حضوری و آنلاین متناسب با شرایط شما برگزار می‌شود.
با استفاده از روش‌های علمی مثل CBT و مشاوره فردی، وابستگی به شبکه‌های اجتماعی درمان‌پذیر است.
در فضایی امن و بدون قضاوت، می‌توانید درباره نگرانی‌ها و مشکلات خود صحبت کنید.
وقتی بیشتر وقت روز در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرد.
وقتی روابط خانوادگی یا شغلی آسیب دیده است.
وقتی در نبود گوشی یا اینترنت احساس اضطراب شدید دارید.
وقتی برای فرار از مشکلات به گوشی پناه می‌برید.
شبکه‌های اجتماعی می‌توانند ابزارهای فوق‌العاده‌ای برای ارتباط و یادگیری باشند، اما وقتی به اعتیاد تبدیل شوند، آرامش و شادی واقعی را می‌دزدند.
یادت باشه: زندگی واقعی پشت صفحه گوشی منتظر توست. اگر احساس می‌کنی کنترل از دستت خارج شده، همین امروز اقدام کن. تیم حرفه‌ای مهرآفرین کنار توست تا دوباره تعادل و آرامش رو پیدا کنی.
